Kilka faktów o depresji
- Depresja to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań i odczuwania przyjemności, spadkiem energii i poczucia własnej wartości, przeświadczeniem o własnej winie za wszelakie zdarzenia, zaburzeniami snu i apetytu oraz trudnościami w koncentracji.
- Depresja jest klasyfikowana jako zaburzenie afektywne (nastroju).
- Depresja stanowi główną przyczynę niezdolności do pracy i jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym na świecie.
- Z depresją zmaga się około 300 mln osób. Dwa razy częściej dotyka ona kobiet niż mężczyzn. Występuje ona również u dzieci.
- Aby zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się przez okres minimum 2 tygodni.
- Wyróżniamy 3 stopnie depresji: łagodny, umiarkowany i ciężki.
Jakie są przyczyny?
- Depresję mogą powodować różne czynniki:
– biologiczne:
* skłonności dziedziczone w genach,
* zaburzenia neuroprzekaźników,
* współwystępowanie chorób somatycznych,
* uzależnienie od środków psychoaktywnych,
* stosowanie niektórych leków,
– psychologiczne:
* traumy,
* stresujące wydarzenia życiowe,
* relacje małżeńskie, rodzinne, przyjacielskie,
* błędy wychowawcze, np. stawianie dziecku zbyt wysokich wymagań,
* negatywny sposób myślenia,
* obwinianie się,
* rozpamiętywanie przeszłości i zamartwianie się,
* uległość, lękliwość, wycofanie społeczne,
* tendencja do unikania wyzwań i prokrastynacji,
– społeczne:
* brak wsparcia społecznego,
* trudna sytuacja szkolna lub zawodowa,
* złe warunki materialne i mieszkaniowe,
* poczucie samotności.
Jak zdiagnozować depresję?
- Nie diagnozujmy się sami, ani przez Internet!
- Diagnozę postawić może internista, psychiatra bądź psycholog zbierając wywiad oraz przeprowadzając odpowiednie testy.
- Należy wykluczyć możliwe inne choroby somatyczne, mogące dawać podobne objawy:
– choroby układu hormonalnego, np. nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroba Addisona, Choroba Cushinga,
– choroby zakaźne i zapalne, np. mononukleoza, gruźlica, zapalenie płuc, reumatoidalne zapalenie stawów,
– choroby układu nerwowego, np. urazy, guzy, neuroinfekcje, migrenę, padaczkę, stwardnienie rozsiane,
– niedobory witaminowe: witaminy D,C, kwasu foliowego, niacyny, tiaminy, kobalaminy,
– inne choroby, np. nowotwory, mocznicę, porfirię, stan w okresie pooperacyjnym. - Depresje mogą wywoływać niektóre leki. O przyjmowaniu każdego leku należy informować lekarza podczas diagnostyki.
- Depresja może być wywołana wskutek przyjmowania substancji psychoaktywnych i nadużywania alkoholu.
- Depresja może być czasem objawem innej choroby, takiej jak choroba afektywna dwubiegunowa, gdzie obniżony nastrój występuje naprzemiennie z podwyższonym.
Objawy
- obniżenie nastroju,
- zobojętnienie, stopniowa utrata radości życia i odczuwania przyjemności, cieszenia się rzeczami, które dotąd uważało się za radosne,
- zmniejszona energia i aktywność, a nawet zespół przewlekłego zmęczenia,
- głęboki smutek,
- poczucie pustki i bezsensu istnienia,
- drażliwość,
- bezsilność i ogromne zmęczenie aż do całkowitej niemożności wstania z łóżka i podejmowania czynności higienicznych,
- niepokój i napięcie,
- zaburzenia snu i apetytu,
- dobowe wahanie samopoczucia – rano jest źle, wieczorem następuje poprawa,
- spadek libido,
- myślenie depresyjne (triada depresyjna Becka), czyli negatywne myślenie na temat:
– siebie – niska samoocena i brak wiary w siebie,
– otaczającego świata – pesymistyczna wizja świata,
– przyszłości – myślenie katastroficzne, - osłabienie koncentracji, pamięci i uwagi,
- poczucie winy,
- towarzyszące stany lękowe, lęk nieokreślony wolnopłynący,
- myśli rezygnacyjne, np. „Chciałbym usnąć i więcej się nie obudzić.”,
- myśli, zamiary i próby samobójcze,
- bóle somatyczne,
- przyjmowanie substancji psychoaktywnych,
- urojenia depresyjne związanie z poczuciem winy, grzesznością, byciem potępionym, itp.
Depresja a samobójstwo
- Myśli rezygnacyjne i samobójcze są często występującym objawem depresji.
- Myśli samobójcze są niezależne od woli chorego.
- Rocznie nawet 1 milion osób rocznie dopuszcza się próby samobójczej z powodu depresji.
- Myśli samobójczych nie należy NIGDY ignorować.
- Nasilone myśli i tendencje samobójcze są stanem bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia.
- Nawet w przypadku wystąpienia pojedynczych myśli samobójczych, wskazana jest pilna konsultacja psychiatryczna.
- Nie zawsze hospitalizacja jest konieczna. Ryzyko popełnienia potencjalnego samobójstwa ocenia lekarz podczas wywiadu z pacjentem.
- W przypadku wystąpienia silnych myśli samobójczych, należy jak najszybciej skontaktować się z psychiatrą lub, jeśli nie ma takiej możliwości, jechać na izbę przyjęć szpitala psychiatrycznego. Skierowanie w tym przypadku nie jest potrzebne.
- Czynniki ryzyka samobójstwa:
– nasilenie poczucia beznadziei i braku sensu życia,
– duże nasilenie objawów depresji,
– przewlekła bezsenność,
– nasilony lęk,
– przewlekłe dolegliwości bólowe,
– ciężkie choroby przewlekłe,
– nadużywanie substancji psychoaktywnych i alkoholu,
– depresja w późniejszym wieku,
– czynniki społeczne i ekonomiczne, np. żałoba, bezrobocie, długi,
– tendencje samobójcze w wywiadzie,
– samobójstwo w rodzinie.
Sposoby leczenia depresji
- Leki antydepresyjne – wpływają na lepsze funkcjonowanie mediatorów serotoniny i noradrenaliny. Leczenie farmakologiczne poprawia więc nastrój chorego zazwyczaj po 2-4 tygodniach, a potencjalne skutki uboczne leków dość szybko ustępują.
- Psychoterapia – polega na szukaniu przyczyn wystąpienia depresji, wglądzie w siebie, zmianie niekonstruktywnego myślenia i zachowań.
- Psychoedukacja – umożliwia lepsze zrozumienie choroby.
- Fototerapia – polega na powtarzalnej ekspozycji na światło i jest skuteczna w leczeniu depresji sezonowej, trwającej w okresie jesień-zima,
- Elektroterapia – leczenie elektrowstrząsami stosowane w leczeniu depresji lekoopornej lub w sytuacji, gdy podanie leków nie jest wskazane.
Rokowania
- U około połowy chorych, zaburzenie zanika samoistnie z ciągu pół roku.
- Rokowania zależne są od wielu czynników, takich jak: wiek, wsparcie bliskich, aktywność.
- Możliwe są nawroty.
- Nieleczona depresja może powodować powikłania.
Możliwe powikłania
- Pogłębienie się objawów psychologicznych
- Ogólne pogorszenie się kondycji organizmu
- Choroby serca
- Cukrzyca
Jak zapobiegać?
- Zachować równowagę pomiędzy życiem osobistym i zawodowym.
- Wypoczywać (najlepiej aktywnie), posiadać hobby, np. podróżowanie.
- Zadbać o wystarczającą ilość snu – około 8 godzin na dobę.
- Stosować zrównoważoną, zdrową dietę, bogatą w niezbędne składniki odżywcze.
- Być aktywnym fizycznie – nawet mały spacer jest lepszy niż nic.
- Nauczyć się skutecznych metod walki ze stresem i rozładowywania napięć.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja
- http://neuropsychologia.org/depresja-objawy-i-diagnostyka
- https://www.medicover.pl/zdrowie/psychiczne/depresja/